Η Κυρά Σαρακοστή

Ένα από τα πιο παλιά κι όμορφα πανελλήνια έθιμα σχετίζεται με την κυρά Σαρακοστή.Η κυρά Σαρακοστή ήταν ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο το οποίο τα παλαιότερα χρόνια έφτιαχναν οι πιστοί με σκοπό να υπολογίσουν το χρόνο που θα μεσολαβούσε από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Άγιο Πάσχα.

Η κυρά Σαρακοστή ήταν μια γυναικεία φιγούρα(καλογριά συνηθίζουν να την αποκαλούν), που είχε τα χέρια της σταυρωμένα γιατί όλο προσευχόταν, δεν είχε στόμα γιατί δεν το χρειαζόταν επειδή νήστευε, δεν είχε αυτιά γιατί δεν ήθελε να ακούει κι είχε επτά πόδια, όσες και οι εβδομάδες που θα μεσολαβούσαν μέχρι την Ανάσταση του Κυρίου.

Η κυρά Σαρακοστή φορούσε πάντα κι ένα σταυρό.

Όταν περνούσε μια εβδομάδα(κάθε Σάββατο) αφαιρούσαν από τη φιγούρα ένα πόδι ώστε να υπολογίζουν πόσο καιρό ακόμα χρειαζόταν μέχρι να έρθει το Πάσχα.

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί μετά την εκκλησία, έκοβαν και το τελευταίο πόδι.

Αυτό το χαρτάκι το έκρυβαν μέσα σε ένα σύκο και το πρόσφεραν μαζί με άλλα σύκα στα μέλη της οικογένειας. Σ’ όποιον έπεφτε το σύκο με το χαρτάκι το θεωρούσαν ιδιαίτερα τυχερό.

Στη Λήμνο συνήθιζαν να φτιάχνουν την κυρά Σαρακοστή κυρίως με ζυμάρι και να το ψήνουν.

Την έφτιαχναν με αλεύρι, μπόλικο αλάτι[1] και νερό. Ήταν η ίδια φιγούρα με τη χάρτινη κυρά Σαρακοστή.

Τα παιδιά συνήθιζαν να λένε:

«Την κυρά Σαρακοστή
που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ‘ρθει η Πασχαλιά».
Με τη φιγούρα της κυράς Σαρακοστής οι παλαιότεροι είχαν βρει έναν όμορφο τρόπο να έχουν πλήρη αντίληψη του χρόνου που θα διαρκούσε η νηστεία.

Καλή κι ευλογημένη Σαρακοστή.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

---

[1] Έβαζαν στη ζύμη μπόλικο αλάτι για να διατηρηθεί μέχρι τη Πασχαλιά.