Είτε όμως οι πιστοί επέλεγαν τη σούβλα ή το φούρνο υπήρχε μια πασχαλινή παράδοση που συνόδευε τα παλαιότερα χρόνια τον οβελία. Ήταν το έθιμο της ωμοπλατοσκοπίας[1].
Η ωμοπλατοσκοπία, έχει τις ρίζες στους αρχαίους, όταν εξέταζαν τα σπλάχνα των σφαγίων, προκειμένου να προβλέψουν τους οιωνούς και το μέλλον.
Στα βυζαντινά χρόνια ο Μιχαήλ Ψελλός καταγράφει το έθιμο της ωμοπλατοσκοπίας.
Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μιχαήλ Ψελλός: «κατάστασις αέρος, πραγματείας έκβασις και οδοιπορίας. Κίνδυνος θανάτου, ζωής διάρκεια και λοιπών πραγμάτων τελείωσις...» μαθαίνει κανείς διαβάζοντας τη σπάλα του οβελία.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν γνώστης της τεχνικής της ωμοπλατοσκοπίας όπως ο ίδιος αναφέρει στα απομνημονεύματα του και τη χρησιμοποιούσε για προσωπικές αλλά και για εθνικές προβλέψεις.
Ο λαογράφος Γεώργιος Μέγας έκανε το διδακτορικό του με θέμα την ωμοπλατοσκοπία.
Γενικότερα, παλαιότερα οι καλύτεροι γνώστες της ωμοπλατοσκοπίας ήταν οι βοσκοί κι οι κεχαγιάδες.
Σύμφωνα με τους κανόνες για την ορθή ωμοπλατοσκοπία το σφαχτό για να προμηνύσει τα μελλούμενα θα έπρεπε να παραμείνει μια τουλάχιστον ημέρα εντός του σπιτιού πριν ψηθεί.
Η κατάλληλη περίοδος που ο οβελίας φανέρωνε τα μελλούμενα ήταν από την Ανάσταση έως και την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου.
Κορυφαίο ως προς τα μελλούμενα θεωρούσαν τον οβελία που έψηναν ανήμερα του Αγίου Γεωργίου.
Οποιαδήποτε ωμοπλάτη (δεξιά ή αριστερή)του οβελία κι αν εξέταζαν ήταν το ίδιο.
Αν η σπάλα ήταν φωτεινή ήταν καλό, αν ήταν σκοτεινιασμένη προμήνυε προβλήματα.
Αν η σπάλα ήταν καθαρή από σχήματα ευτυχία επικρατούσε στο σπιτικό του νοικοκύρη. Σύμφωνα με τους γνώστες οποιαδήποτε κοιλώματα στη σπάλα προμήνυαν θάνατο, μνήματα.
Οι σκιές προμηνύουν ασθένειες και βάσανα. Οι κόκκινες γραμμές ήταν αιματοχυσία αλλά και χειρουργεία. Αν υπήρχε τρύπα[2] αυτό προμήνυε, φόνο Αν το κεντρικό νεύρο[3] της ωμοπλάτης ήταν χοντρό τότε ο νοικοκύρης θα είχε πλούτο αν ήταν αδύνατο φτώχεια.
«Άμα η πλάτ’ είνι φτινή, πουλύ ντιλικάτ, ίσαμι τσιγαρόχαρτου, είνι κακή χρουνιά για τα σουδήματα[4]»
Αν υπάρχει ένα μαύρο σημάδι προς το κόκκαλο τότε υπάρχει μεγάλο χρέος το οποίο και θα πρέπει να πληρωθεί. Αν υπάρχει μια γραμμή σα κλωστή τότε προμηνύουν δικαστήρια.
Αν υπάρχουν σχήματα σαν το ψαροκόκκαλο προμηνύουν την ύπαρξη εχθρών.
«Άμα το κόκκαλο (η ράχη) είναι δυνατό, είναι ντούργιος ο νοικοκύρης, καλός. Άμα είχε μαυράδες απάνου ήταν κακό».
Αν ήθελε και κάποιος άλλος από τους ομοτράπεζους να εξετάσει τη σπάλα δεν του την έδιναν στα χέρια αλλά την άφηναν κάτω για να την πάρει μόνος του.
Σήμερα ελάχιστοι ηλικιωμένοι γνωρίζουν πλέον να «διαβάζουν» τη σπάλα του πασχαλινού οβελία και να προμηνύουν τα μελλούμενα.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη
[1] Ωμοπλατοσκοπία αποκαλείται το έθιμο σύμφωνα με το οποίο επιχειρείται η ανάγνωση των μελλούμενων «διαβάζοντας» τη σπάλα του ψητού οβελία. Ακόμα και οι αρματωλοί και κλέφτες πριν από κρίσιμες μάχες επιχειρούσαν να μαντέψουν την έκβαση της μάχης από τη σπάλα του οβελία που είχαν πρωτύτερα καταναλώσει.
[3]«απεικονίζει το βαλάντιον του οικοδεσπότου, προαγγέλλον πλούτον μεν, εάν τύχη χονδρόν, πενίαν δε και αθλιότητα αν τύχη ισχνόν...»
Tags:
Έθιμα